venres, 28 de febreiro de 2025

“Vanidade”, de Follas Novas, na voz de Iago Botana Rivadulla

 

Iago Botana Rivadulla (1º BACH A) achéganos a gravación de “Vanidade”, de Follas Novas, na súa propia voz. 

IES Lamas de Abade (Santiago de Compostela) 

#_rdc_25 @aelg @CasadeRosalia 

Vanidade


Alguns ricos enterrans’ô probe,

E alguns probes ô grande s’enterran,

Todos para distinguirse,

E hastr’ô morrer ter fachenda.

¡Vanidá! ¡canto vals antr’os homes

Qu’hastr’as portas d’a morte penetras!

Mas des que cân n’o burato,

Todos iguales se quedan

Y o polvo, ô polvo se torna

E ond’os vivo-la soberbia.

 

Fragmento de “Como chove mihudiño”, de Cantares Gallegos, na voz de María Moure (35 anos)

 

Rita Doce Ramos (3º ESO A) achéganos a gravación dun fragmento de “Como chove mihudiño”, de Cantares Gallegos, na voz de súa madriña María Moure (35 anos). 

IES Lamas de Abade (Santiago de Compostela)

 #_rdc_25 @aelg @CasadeRosalia

Como chove mihudiño,
Como mihudiño chove,
Como chove mihudiño,
Pó-la banda de Laiño,
Pó-la banda de Lestrobe.

Com' a triste branca nube
Truba ó sol qu' inquieto aluma,
Cal ó crube y ó descrube,
Pasa, torna, volve, e sube,
Enrisada branca pruma.

Xa dempois lonx' espallada
Pó-los aires fuxitivos
Desteñida, sombrisada,
Nos espaços desatada
Cae brillando en rayos vivos.

Misteriosa regadeira
Fin' orballo nó chán pousa
Con feitiña curbadeira,
Remollando na ribeira
Frol por frol, chousa por chousa.

Semellando leve gasa
Que sotil ó vento move,
En frotantes ondas pasa
Refrescando canto abrasa
O qu' ó sol ardente crobe.

Como chove mihudiño
Pó-las veigas de Campaña!...
Cal s' enxugan de camiño
Os herbales de Laiño...
Com' á Ponte en sol se baña!

Como chove mihudiño,
Como mihudiño chove,
Como chove mihudiño,
Pó-la banda de Laiño,
Pó-la banda de Lestrobe.

 

xoves, 27 de febreiro de 2025

“¡Calade!”, de Follas Novas, na voz de Lucía Sánchez Ferreiro

 

Lucía Sánchez Ferreiro (1º BACH A achéganos a gravación de “¡Calade!”, de Follas Novas, na súa propia voz. 

IES Lamas de Abade (Santiago de Compostela) 

#_rdc_25 @aelg @CasadeRosalia

¡Calade!

¡Hay n'as ribeiras verdes, hay n'as risoñas prayas

E n'os penedos ásperos, d'o noso inmenso mar,

Fadas d'estraño nome, d'encantos non sabidos

Que sô con nos comparten seu prácido folgar.

______

Hay antr'a sombr'a amante d'as nosas carballeiras,

E d'as curtiñas frescas, no vívid'esprendor,

E n'o romor d'as fontes, espritos cariñosos

Que sô os qu'aquí naceron, lles dan falas d'amor.

______

Y hay n'as montañas nosas, e n'estes nosos ceos

En canto aqui ten vida, en canto aqui ten ser,

Cores de brilo soave, de trasparencia húmida,

De vaguedad'incerta, qu'á nos só da pracer.

______

Vos pois, os que naceches, n'a órela d'outros mares,

Que vos quentás á llama de vivos lumiares,

E só vivir vos compre, baix'un ardente sol;

Cala se n'entendedes encantos d'estos lares,

Cal n'entendend'os vosos, tamen calamos nos.


 

Parte IV do poema “A gaita gallega”, de Cantares gallegos, na voz de Lucía Sánchez Ferreiro

 

Lucía Sánchez Ferreiro (1º BACH A) achéganos a gravación da parte IV do poema “A gaita gallega”, de Cantares gallegos, na súa propia voz. 

IES Lamas de Abade (Santiago de Compostela) 

#_rdc_25 @aelg @CasadeRosalia 

IV.

Probe Galicia, non debes
Chamarte nunca española.
Qu' España de ti s' olvida
Cando eres ay! tan hermosa.
Cal si na infamia naceras
Torpe, de ti s' avergonza,
Y á nay qu' un fillo despreça
Nay sin coraçon se noma.
Naide por que te levantes
Ch' alarga á man bondadosa.
Naide os teus prantos enxuga,
Y homilde choras e choras.
Galicia, ti non tés patria,
Ti vives no mundo soya,
Y á prole fecunda tua
S' espalla en errantes hordas,
Mentras trist' e solitaria
Tendida na verde alfombra
O mar esperanzas pides
De Dios á esperanza imploras.
Por eso anqu' en son de festa
Alegre á gaitiña s' oya
Eu podo decirche
Non canta que chora.

 

Primeira parte de “¡Nin âs escuras!...”, de Follas Novas, na voz de Patrick Nabbot Villar

 

Antonio Codesido Lorenzo (1º BACH B) achéganos a gravación da primeira parte de “¡Nin âs escuras!...”, de Follas Novas, na voz de Patrick Nabbot Villar. 

IES Lamas de Abade (Santiago de Compostela) 

#_rdc_25 @aelg @CasadeRosalia 


¡Nin âs escuras!...

I

—Tod’está negro, as sombras envolven a vereda,

E nin o ceu ten ollos, nin o pinar ten lengua.

¡Vamos! D’o que hay oculto, ¿quen midéu as fonduras?

¡Alma n’habrá que sepa!... ¡ven!... a noit’está escura.

—¿Escura?... mais relumbra non sei que luz traidora...

—É un-ha estrela que brila, n’as auguas bulidoras.

—¿E non oyes que runxe algo ond’aquel herbal?

—É o vento que anda tolo, corrend’antr’a follax.

—Escoita, sinto pasos, e asoma seica un bulto...

—¡S’é un vivo, matarémolo! non fala s’é difunto.

—Mais aquí ond’este cómaro, hay un-ha cova fonda,

Ven, e santos ou deños, que nos atopen ora.


 

“Fun un domingo...”, de Cantares gallegos, na voz de Ismael Castiñeiras Núñez

 

Antonio Codesido Lorenzo (1º BACH B) achéganos a gravación de “Fun un domingo...”, de Cantares gallegos, na voz de Ismael Castiñeiras Núñez. 

IES Lamas de Abade (Santiago de Compostela) 

#_rdc_25 @aelg @CasadeRosalia 

[Fun un domingo...]

   Fun un domingo,
fun pola tarde,
co sol que baixa
tras dos pinares,
cas nubes brancas
sombra dos ánxeles,
cas palomiñas
que as alas baten
con un batido
manso e suave,
atravesando
vagos celaxes,
mundos estraños
que en raios parten
ricos tesouros
de ouro e diamante.
Pasín os montes,
montes e valles;
pasín llanuras
e soledades;
pasín os regos,
pasín os mares
cos pes enxoitos
e sin cansarme.

   Colléume a noite,
noite brillante
cunha luniña
feita de xaspes,
e fun con ela
camiño adiante,
cas estreliñas
para guiarme,
que aquel camiño
sólo elas saben.

   Dempóis a aurora
co seu sembrante
feito de rosas
veu a alumbrarme,
e vin estonces,
antre a romaxe
de olmos e pinos,
acobexarse
branca casiña
con palomare
donde as pombiñas
entran e saien.
Nela se escoitan
doces cantares,
nela garulan
mozos galantes
cas rapaciñas
de outros lugares.
Todo é contento,
todo é folgare
mentras a pedra
bate que bate,
mole que mole,
dálle que dálle,
con lindo gusto
faille compases.

   Non hai sitiño
que máis me agrade
que aquel muíño
dos castañares,
donde hai meniñas,
donde hai rapaces
que ricamente
saben loitare;
donde rechinan
hasta cansarse
mozos e vellos,
nenos e grandes,
e, anque non queren
que aló me baixe,
sin que o soupera
na casa naide,

fun ó muiño
do meu compadre;
fun polo vento,
vin polo aire.

 

“Alá, po-la alta noite”, de Follas Novas, na voz de Ismael Castiñeira

 

Tomás Chao Santos (1º BACH A) achéganos a gravación de “Alá, po-la alta noite”, de Follas Novas, na voz de Ismael Castiñeira. 

IES Lamas de Abade (Santiago de Compostela) 

#_rdc_25 @aelg @CasadeRosalia 

VIII

Alá, po-la alta noite,

 luz d’a triste e moribunda lámpara,

Ou antr’a negra oscuridad medosa,

O vello ve pantasmas.

Uns son árbores muchos, e sin follas,

Outros, fontes sin auguas,

Montes qu’a neve eternamente crube,

Ermos que nunca acaban.

Y o amañecer d’o dia

Cando c’a ultima estrela aqueles marchan

Outros veñen mais tristes e sañudos,

Pois a verdade amarga,

Escrita trân n’os apagados ollos

E n’as asienes calvas.

Non digás nunca, os mozos, que perdeches

A risoña esperanza,

D’o qu’a vivir começa sempr’é amiga:

¡Sô enemiga mortal de quen acaba!...


 

“Tecin soya á miña tea”, de Follas Novas, nas voces de Cayetana Rey Dourado e de Emma Rojas Amosa

 

Cayetana Rey Dourado (1º BACH B) achéganos a gravación de “Tecin soya á miña tea”, de Follas Novas, na súa voz e na de Emma Rojas Amosa. 

IES Lamas de Abade (Santiago de Compostela)

 #_rdc_25 @aelg @CasadeRosalia

Tecin soya á miña tea,
Sembrey soya o meu nabal,
Soya vou por leña ô monte,
Soya á veẍo arder n'o lar.
Nin n'a fonte nin n'o prado
Asi morra c'o á carráx
El non ha de virm' á erguer,
El ẍa non me pousará
¡Que tristeza! ó vento soa,
Canta ó grilo ô seu compás...
Ferbe o pote... mais, meu caldo,
Soiña t'hey de cear.
Cala rula, os teus arrulos
Ganas de morrer me dan,
Cala, grilo, que si cantas
Sinto negras soïdás.
O meu homiño perdeuse,
Ninguen sabe en onde vay...
Anduriña que pasache
Con él as ondas dó mar,
Anduriña, voa, voa,
Ven e dime en ond'está.


 

Fragmento de “Como chove mihudiño”, de Cantares Gallegos, nas voces de Cayetana Rey Dourado e de Emma Rojas Amosa

 

Cayetana Rey Dourado (1º BACH B) achéganos a gravación dun fragmento de “Como chove mihudiño”, de Cantares Gallegos, na súa voz e na de Emma Rojas Amosa. 

IES Lamas de Abade (Santiago de Compostela) 

#_rdc_25 @aelg @CasadeRosalia

Como chove mihudiño,
Como mihudiño chove,
Como chove mihudiño,
Pó-la banda de Laiño,
Pó-la banda de Lestrobe.


Com' a triste branca nube
Truba ó sol qu' inquieto aluma,
Cal ó crube y ó descrube,
Pasa, torna, volve, e sube,
Enrisada branca pruma.

Xa dempois lonx' espallada
Pó-los aires fuxitivos
Desteñida, sombrisada,
Nos espaços desatada
Cae brillando en rayos vivos.

(...)

 

“Cando penso que te fuches ”, de Follas Novas, nas voces de Emma Rojas Amosa e de Cayetana Rey Dourado

 

Emma Rojas Amosa (1º BACH B) achéganos a gravación de “Cando penso que te fuches ”, de Follas Novas, na súa voz e na de Cayetana Rey Dourado. 

IES Lamas de Abade (Santiago de Compostela) 

#_rdc_25 @aelg @CasadeRosalia 

Cando penso que te fuches,
negra sombra que m’ asombras,
ó pé dos meus cabezales
tornas facéndome mofa.
Cando maxino qu’ es ida,
no mesmo sol te m’ amostras,
i eres a estrela que brila,
i eres o vento que zoa.
Si cantan, es ti que cantas;
si choran, es ti que choras;
i es o marmurio do río,
i es a noite i es a aurora.
En todo estás e ti es todo
pra min i en min mesma moras,
nin m’ abandonarás nunca,
sombra que sempre m’ asombras.

 

Fragmento de “Castellanos de Castilla”, de Cantares Gallegos, nas voces de Emma Rojas Amosa e de Cayetana Rey Dourado

 

Emma Rojas Amosa (1º BACH B) achéganos a gravación dun fragmento de “Castellanos de Castilla”, de Cantares Gallegos, na súa voz e na de Cayetana Rey Dourado. 

IES Lamas de Abade (Santiago de Compostela) 

#_rdc_25 @aelg @CasadeRosalia 

Castellanos de Castilla


Castellanos de Castilla,

Tratade ben ós gallegos;

Cando van, van como rosas,

Cando vên, vên como negros.


Cando foi, iba sorrindo;

Cando veu, viña morrendo;

A luciña d’os meus ollos,

O amantiño do meu peito.


Aquel máis que neve branco,

Aquel de doçuras cheyo,

Aquel por quen eu vivia

E sin quen vivir non quero.


Foi à Castilla por pan,

E saramagos lle deron,

Déronlle fel, por bebida,

Peniñas por alimento.


Déronlle en fin, canto amargo

Tén a vida no seu seo....

¡Castellanos, Castellanos!

Tendes corazón de ferro. 

(...) 

 

Primeira parte do poema “Adios ríos, adios fontes”, Cantares Gallegos, nas voces de Carla López Fandiño e de Águeda Pereira Río

 

Carla López Fandiño (1º BACH B) achéganos a gravación de primeira parte do poema “Adios ríos, adios fontes”, Cantares Gallegos, na súa propia voz e na de Águeda Pereira Río (15 anos). 

IES Lamas de Abade (Santiago de Compostela) 

#_rdc_25 @aelg @CasadeRosalia

Adios ríos, adios fontes

Adios rios, adios fontes,

Adios regatos pequenos,

Adios vista dos meus ollos

Non sei cando nos veremos.

Miña terra, miña terra,

Terra donde m' eu criey,

Ortiña que quero tanto,

Figueiriñas que prantey.

Prados, rios, arboredas,

Pinares que move ó vento,

Paxariños piadores,

Casiña d' o meu contento.

Muhiño d' os castañares,

Noites craras de luar,

Campaniñas trimbadoras

D' a igrexiña d' o lugar.

Amoriñas d' ás silveiras

Qu' eu lle dab' ó meu amor,

Camiñiños antr' ó millo,

Adios para sempr' adios!

Adios groria! adios contento!

Deixo á casa onde nacin,

Deixo á aldea que conoço,

Por un mundo que non vin!

Deixo amigos por estraños,

Deixo á veiga pó lo mar,

Deixo, en fin, canto ben quero...

¡Que pudera non deixar!...

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

 

mércores, 26 de febreiro de 2025

Parte IV de “Vaguedás”, de Follas Novas, na voz de Antonio González Grobeiro

 

Lucas Noya Pereira (3º ESO B) achéganos a gravación da parte IV de “Vaguedás”, de Follas Novas, na voz de Antonio González Grobeiro. 

IES Lamas de Abade (Santiago de Compostela) 

#_rdc_25 @aelg @CasadeRosalia

IV
Diredes d'estos versos, y é verdade,
Que tên estrana insólita armonía,
Que n'eles as ideas brilan pálidas
Cal errantes muxícas
Qu'estalan por instantes
Que desparecen xiña,
Que s'asomellan â parruma incerta
Que voltexa n'o fondo d'as curtiñas,
Y ó susurro monótono d'os pinos
D'a veira-mar bravía.

Eu direivos tan sô, qu'os meus cantares
Asi sân en confuso d'alma miña,
Como sai d'as profundas carballeiras
Ô comezar d'o dia,
Romor que non se sabe
S'é rebuldar d'as brisas,
Si son beixos d'as frores,
S'agrestes, misteirosas armonías
Que n'este mundo triste
O camiño d'o ceu buscan perdidas.

 

Primeira parte do poema “Adios ríos, adios fontes”, Cantares Gallegos, na voz de Ainhoa Iglesias Sánchez

 

Ainhoa Iglesias Sánchez (1º BACH b) achéganos a gravación de primeira parte do poema “Adios ríos, adios fontes”, Cantares Gallegos, na súa propia voz. 

IES Lamas de Abade (Santiago de Compostela)

#_rdc_25 @aelg @CasadeRosalia

 

Adios ríos, adios fontes

Adios rios, adios fontes,

Adios regatos pequenos,

Adios vista dos meus ollos

Non sei cando nos veremos.

Miña terra, miña terra,

Terra donde m' eu criey,

Ortiña que quero tanto,

Figueiriñas que prantey.

Prados, rios, arboredas,

Pinares que move ó vento,

Paxariños piadores,

Casiña d' o meu contento.

Muhiño d' os castañares,

Noites craras de luar,

Campaniñas trimbadoras

D' a igrexiña d' o lugar.

Amoriñas d' ás silveiras

Qu' eu lle dab' ó meu amor,

Camiñiños antr' ó millo,

Adios para sempr' adios!

Adios groria! adios contento!

Deixo á casa onde nacin,

Deixo á aldea que conoço,

Por un mundo que non vin!

Deixo amigos por estraños,

Deixo á veiga pó lo mar,

Deixo, en fin, canto ben quero...

¡Que pudera non deixar!...

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

 

“¡Soya!”, de Follas Novas, nas voces de Marta Sánchez Novio e de súa nai Patricia (51 anos)

 

Marta Sánchez Novio (1º BACH B) achéganos a gravación de “¡Soya!”, de Follas Novas, na súa propia voz e na de súa nai Patricia (51 anos) 

IES Lamas de Abade (Santiago de Compostela) 

#_rdc_25 @aelg @CasadeRosalia 

¡Soya!
 
Eran craro los-dias
Risoña-l'as mañâns,
Y era a tristeza sua
Negra com'a orfandá.
Iñase a amañecida
Tornaba c'o a serán...
Mais que fora ou viñera
Ninguen ll'o iña á esculcar.
Tomou un dia leve
Camiño d'o areal...
Como naide a esperaba,
Ela non tornou mais.
O cabo d'os tres dias
Botouna fora o mar,
Y ali ond'o corvo pousa,
Soya enterrad'está.

 

Primeira parte do poema “Adios ríos, adios fontes”, Cantares Gallegos, na voz de Andrea Rosende Sánchez

 

Noa Méndez Picallo (1º BACH A) achéganos a gravación de primeira parte do poema “Adios ríos, adios fontes”, Cantares Gallegos, na voz de Andrea Rosende Sánchez (17 anos). 

IES Lamas de Abade (Santiago de Compostela) 

#_rdc_25 @aelg @CasadeRosalia

Adios ríos, adios fontes

Adios rios, adios fontes,

Adios regatos pequenos,

Adios vista dos meus ollos

Non sei cando nos veremos.

Miña terra, miña terra,

Terra donde m' eu criey,

Ortiña que quero tanto,

Figueiriñas que prantey.

Prados, rios, arboredas,

Pinares que move ó vento,

Paxariños piadores,

Casiña d' o meu contento.

Muhiño d' os castañares,

Noites craras de luar,

Campaniñas trimbadoras

D' a igrexiña d' o lugar.

Amoriñas d' ás silveiras

Qu' eu lle dab' ó meu amor,

Camiñiños antr' ó millo,

Adios para sempr' adios!

Adios groria! adios contento!

Deixo á casa onde nacin,

Deixo á aldea que conoço,

Por un mundo que non vin!

Deixo amigos por estraños,

Deixo á veiga pó lo mar,

Deixo, en fin, canto ben quero...

¡Que pudera non deixar!...

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

 

Tres partes de “¡Pra a Habana!”, de Follas Novas, nas voces de Noa Sal Pazos e de seus avós Santiago (72 anos) e Mercedes (71 anos)

 

Noa Sal Pazos (1º BACH B) achéganos a gravación de tres partes de “¡Pra a Habana!”, de Follas Novas, na súa voz e na de seus avós Santiago (72 anos) e Mercedes (71 anos). 

IES Lamas de Abade (Santiago de Compostela) 

#_rdc_25 @aelg @CasadeRosalia 

¡Pra a Habana!

I
Vendéronlle os bois,
vendéronlle as vacas,
o pote do caldo
i a manta da cama.
Vendéronlle o carro
i as leiras que tiña;
deixárono sóio
coa roupa vestida.
"María, eu son mozo,
pedir non me é dado;
eu vou polo mundo
pra ver de ganalo.
Galicia está probe,
i á Habana me vou...
¡Adiós, adiós, prendas
do meu corazón!"

 IV

Animo, compañeiros,

Tod’â terra é d’os homes.

Aquel que non veu nunca mais que a propria

A iñorancia ó consome.

¡Animo! á quen se muda Dio-l-o axuda!

¡E anque ora vamos de Galicia lonxe,

Verés dês que tornemos

O que medrano os robres!

Mañan é o dia grande ¡â mar amigos!

¡Mañan, Dios nos acoche!

¡N’o sembrante á alegría,

N’o corazon o esforzo

Y a campana armoniosa d’a esperanza,

Lonxe, tocando á morto!

V
Éste vaise i aquél vaise,
e todos, todos se van.
Galicia, sin homes quedas
que te poidan traballar.
Tes, en cambio, orfos e orfas
e campos de soledad,
e nais que non teñen fillos
e fillos que non tén pais.
E tes corazóns que sufren
longas ausencias mortás,
viudas de vivos e mortos
que ninguén consolará.

 

Fragmento de “Castellanos de Castilla”, de Cantares Gallegos, nas voces de Noa Sal Pazos e de seus avós Mercedes (71 anos) e Santiago (72 anos).

 

Noa Sal Pazos (1º BACH B) achéganos a gravación dun fragmento de “Castellanos de Castilla”, de Cantares Gallegos, na súa voz e na de seus avós Mercedes (71 anos) e Santiago (72 anos). 

IES Lamas de Abade (Santiago de Compostela) 

#_rdc_25 @aelg @CasadeRosalia 

Castellanos de Castilla

Castellanos de Castilla,
tratade ben ós galegos;
cando van, van como rosas;
cando vén, vén como negros.

Cando foi, iba sorrindo,
cando ven, viña morrendo;
a luciña dos meus ollos,
o amantiño do meu peito

Aquel máis que neve branco,
aquel de dozuras cheo,
aquel por quen eu vivía
e sen quen vivir non quero.

Foi a Castilla por pan
e saramagos lle deron;
déronlle fel por bebida.
peniñas por alimento.

Déronlle, en fin, canto amargo
ten a vida no seu seo…
¡Casteláns, casteláns,
tendes corazón de fero!

¡Ai!, no meu corazonciño
xa non pode haber contento,
que está de dolor ferido,
que está de loito cuberto.

Morreu aquel que eu quería
e para min non hai consolo:
so hai para min, Castilla,
a mala lei que che teño.

Permita Deus, casteláns,
casteláns que aborrezo,
que antes os galegos morran
que ir a pedirvos sustento.

Pois tan mal corazón tendes,
secos fillos do deserto,
que se amargo pan vos gañan,
dádesllo envolto en venero.

Aló van, malpocadiños,
todos de esperanzas cheos,
e volven, ¡ai!, sen ventura
cun caudal de desprezos.

Van probes e tornan probes,
van sans e tornan enfermos,
que anque eles son como rosas,
tratádelos como negros.

¡Casteláns de Castela,
tendes corazón de aceiro,
alma coma as penas dura,
e sen entrañas o peito!

En tros de palla sentados,
sen fundamentos, soberbios,
pensas que os nosos filliños
para servirvos naceron.

E nunca tan torpe idea,
tan criminal pensamento
coubo en máis fatuas cabezas
ni en máis fatuos sentimentos.

Que Castela e Casteláns,
todos nun montón, a eito,
non valen o que unha herbiña
destes nosos campos frescos.

(...)

 

Segunda parte de “¡Adios! ¡Adios!”, de Follas Novas, nas voces de Antía Gómez Varela e de Candela Codesido Losada

 

Antía Gómez Varela (3º ESO B) achéganos a gravación da segunda parte de “¡Adios! ¡Adios!”, de Follas Novas, na súa propia voz e na de Candela Codesido Losada. 

IES Lamas de Abade (Santiago de Compostela) 

#_rdc_25 @aelg @CasadeRosalia 

II

O simiterio da Adina

n'hai duda que é encantador,

cos seus olivos escuros

de vella recordazón;

co seu chan de herbas e frores

lindas, cal no'outras dou Dios;

cos seus canónegos vellos

que nel se sentan ó sol;

cos meniños que alí xogan

contentos e rebuldós;

cas lousas brancas que o cruben,

e cos húmedos montóns

de terra, onde algunha probe

ó amañecer se enterróu.


Moito te quixen un tempo,

simiterio encantador,

cos teus olivos escuros,

máis vellos que os meus abós;

cos teu cregos venerables,

que se iban sentar ó sol,

mentras cantaban os páxaros

as matutinas cancións,

e co teu osario humilde

que tanto respecto impón

cando da luz que nel arde

ve un de noite o resprandor.


Moito te quixen e quérote,

eso ben o sabe Dios;

mas hoxe, ó pensar en ti

núbraseme o corazón:

que a terra está removida,

negra e sin frols...


¡Padrón...! ¡Padrón...!

Santa María... Lestrove...

¡Adiós! ¡Adiós!

 

Primeira parte do poema “Adios ríos, adios fontes”, Cantares Gallegos, nas voces de Isabel Fernández e de Ángela Munín

 

Aldara Munín Fernández (1º BACH A) achéganos a gravación de primeira parte do poema “Adios ríos, adios fontes”, Cantares Gallegos, na voz de súa nai Isabel e de súa irmá Ángela. 

IES Lamas de Abade (Santiago de Compostela) 

#_rdc_25 @aelg @CasadeRosalia

Adios ríos, adios fontes

Adios rios, adios fontes,

Adios regatos pequenos,

Adios vista dos meus ollos

Non sei cando nos veremos.

Miña terra, miña terra,

Terra donde m' eu criey,

Ortiña que quero tanto,

Figueiriñas que prantey.


Prados, rios, arboredas,

Pinares que move ó vento,

Paxariños piadores,

Casiña d' o meu contento.

Muhiño d' os castañares,

Noites craras de luar,

Campaniñas trimbadoras

D' a igrexiña d' o lugar.

Amoriñas d' ás silveiras

Qu' eu lle dab' ó meu amor,

Camiñiños antr' ó millo,

Adios para sempr' adios!


Adios groria! adios contento!

Deixo á casa onde nacin,

Deixo á aldea que conoço,

Por un mundo que non vin!


Deixo amigos por estraños,

Deixo á veiga pó lo mar,

Deixo, en fin, canto ben quero...

¡Que pudera non deixar!...

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

 

“Cando penso que te fuches”, de Follas Novas, na voz de Antía Somoza Bóveda

 

Antía Somoza Bóveda (1º BACH A) achéganos a gravación de “Cando penso que te fuches”, de Follas Novas, na súa propia voz. 

IES Lamas de Abade (Santiago de Compostela) 

#_rdc_25 @aelg @CasadeRosalia 

Cando penso que te fuches,
negra sombra que m’ asombras,
ó pé dos meus cabezales
tornas facéndome mofa.
Cando maxino qu’ es ida,
no mesmo sol te m’ amostras,
i eres a estrela que brila,
i eres o vento que zoa.
Si cantan, es ti que cantas;
si choran, es ti que choras;
i es o marmurio do río,
i es a noite i es a aurora.
En todo estás e ti es todo
pra min i en min mesma moras,
nin m’ abandonarás nunca,
sombra que sempre m’ asombras.


 

Primeira parte do poema “Campanas de Bastabales”, de Cantares gallegos, na voz de Silvia Tejo Fernández (1º BACH B)

 

Silvia Tejo Fernández (1º BACH B) achéganos a gravación da primeira parte do poema “Campanas de Bastabales”, de Cantares gallegos, na súa propia voz. 

IES Lamas de Abade (Santiago de Compostela) 

#_rdc_25 @aelg @CasadeRosalia 

Campanas de Bastabales


Campanas de Bastabales,
cando vos oio tocar,
mórrome de soidades
.

I
Cando vos oio tocar,
campaniñas, campaniñas,
sin querer torno a chorar.

Cando de lonxe vos oio,
penso que por min chamades,
e das entrañas me doio.

Dóiome de dor ferida,
que antes tiña vida enteira
i hoxe teño media vida.

Sólo media me deixaron
os que de aló me trouxeron,
os que de aló me roubaron.

Non me roubaron, traidores,
¡ai!, uns amores toliños,
¡ai!, uns toliños amores.

Que os amores xa fuxiron,
as soidades viñeron...
De pena me consumiron.


 

martes, 25 de febreiro de 2025

“Oxe ou mañan, ¿quen pode decir cando?”, de Follas Novas, na voz de Candela Codesido Losada

 

Candela Codesido Losada (3º ESO B) achéganos a gravación da terceira parte de “Oxe ou mañan, ¿quen pode decir cando?”, de Follas Novas, na súa propia voz. 

IES Lamas de Abade (Santiago de Compostela) 

#_rdc_25 @aelg @CasadeRosalia

Oxe ou mañan, ¿quen pode decir cando?


Oxe ou mañan, ¿quen pode decir cando?
Pero quisais moy logo,
Viranme á despertar, y en vez d' un vivo,
Atoparán un morto.

O rededor de min, levantaranse
Xemidos dolorosos,
Ayes d'angustia, choros d'os meus fillos,
D'os meus filliños orfos.

Y eu sin calor, sin movemento, fria,
Muda, insensibre á todo,
Así estarei cal me deixare á morte
O helarme c'o seu sopro.

E para sempre ¡Adios, cant'eu queria!
¡Que terrible abandono!
Antre cantos sarcasmos,
Hay, ha d'haber, e houvo,
Non vin ningun qu'abata mais os vivos,
Qu'ó d'a humilde quietú d'un corpo morto.

 

luns, 24 de febreiro de 2025

Primeira parte do poema “O toque d'alba”, de Follas Novas, na voz de Malak Erbiti El Hamsas

 

Malak Erbiti El Hamsas (3º ESO A) achéganos a gravación da primeira parte do poema “O toque d'alba”, de Follas Novas, na súa propia voz. 

IES Lamas de Abade (Santiago de Compostela) 

#_rdc_25 @aelg @CasadeRosalia 

O toque d'alba

Da catedral campana
grave, triste e sonora,
cando ó raiar do día
o toque de alba tocas,
no espazo solencioso
soando malencónica
as túas bataladas
non sei qué despertares me recordan.

Foron algúns tan puros
como o fulgor da aurora,
outros cal a esperenza
que o namorado soña,
i á derradeira inquietos,
mitá luz, mitá sombras,
mitá un pracer sin nome,
e mitá unha sorpresa aterradora.

 

“Tí, a feiticeira e branca com'as neves”, de Follas Novas, na voz de Lía Estévez Pazó

 

Lía Estévez Pazó (3º ESO A) achéganos a gravación de “Tí, a feiticeira e branca com'as neves”, de Follas Novas, na súa propia voz. 

IES Lamas de Abade (Santiago de Compostela) 

#_rdc_25 @aelg @CasadeRosalia

 

Tí, a feiticeira e branca com'as neves,

Y a linda, antr'as millores,

Tí, arrededor de quen, cal as abellas

A redor d'un-ha rosa, andan os homes,

(Xente qu'o mesmo acaso qu'as mulleres

E dada á toda crase de traizoes);

Non queiras enjamás, s'és queridora,

Non dones enjamás mas que che donen,

S'é que te firen, miña prenda rite,

S'é que t'engañan, meu amor, non chores.

Vé que pasou o tempo d'as Corinas

Y o mais qu'ora se sofre,

Só porque non se diga,

E rabiar cant'un pode.

—¡Rabiar no mais... dixera que mentides!

—Sí, sí, rabear ben forte;

Mas c'a rabia picante e aguilloeira

Qu'é salsa apetitosa d'as pasioes.

¿Que fora ¡ou Dios! sin os asentes feros

D'os estómagos probes?

D'os corazós d'o dia,

¿Que fora sin as rabias, meu amore?

 

Primeira parte do poema “Adios ríos, adios fontes”, Cantares Gallegos, na voz de Rita Doce Ramos

 

Rita Doce Ramos (3º ESO A) achéganos a gravación de primeira parte do poema “Adios ríos, adios fontes”, Cantares Gallegos, na súa propia voz.

IES Lamas de Abade (Santiago de Compostela) 

#_rdc_25 @aelg @CasadeRosalia

Adios ríos, adios fontes


Adios rios, adios fontes,

Adios regatos pequenos,

Adios vista dos meus ollos

Non sei cando nos veremos.


Miña terra, miña terra,

Terra donde m' eu criey,

Ortiña que quero tanto,

Figueiriñas que prantey.


Prados, rios, arboredas,

Pinares que move ó vento,

Paxariños piadores,

Casiña d' o meu contento.


Muhiño d' os castañares,

Noites craras de luar,

Campaniñas trimbadoras

D' a igrexiña d' o lugar.


Amoriñas d' ás silveiras

Qu' eu lle dab' ó meu amor,

Camiñiños antr' ó millo,

Adios para sempr' adios!


Adios groria! adios contento!

Deixo á casa onde nacin,

Deixo á aldea que conoço,

Por un mundo que non vin!


Deixo amigos por estraños,

Deixo á veiga pó lo mar,

Deixo, en fin, canto ben quero...

¡Que pudera non deixar!...

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

“Cantan os galos pr' ó dia”, de Cantares gallegos, na voz de Manuel Maceira

 

Tomás Chao Santos (1º BACH A) achéganos a gravación de “Cantan os galos pr' ó dia”, de Cantares gallegos, na voz de Manuel Maceira. 

IES Lamas de Abade (Santiago de Compostela) 

#_rdc_25 @aelg @CasadeRosalia 

Cantan os galos pr' ó dia,
Erguete, meu ben, e vaite.
Como m' ei d' ir queridiña,
Como m' ei d' ir e deixarte


— D' eses teus olliños negros
Como doas relumbrantes,
Hastr' as nosas maus unidas
As vagoas ardentes caen.
¿Como m' ei d' ir si te quero?
Como m' ei d' ir e deixarte,
Si cá lengua me desvotas
E có coraçon me atraes?
N' un corruncho do teu leito
Cariñosa m' abrigaches
Có teu manso caloriño
Os frios pés me quentastes;
E d' aqui xuntos miramos
Por antr' ó verde ramaxe,
Cal iba correndo á lua
Por enriba dos pinares.
¿Como queres que te deixe
Como que de ti m' aparte,
Si mais qu' á mel eres dulce
E mais qu' as froles soave?

— Meiguiño, meiguiño meigo,
Meigo que me namoraste,
Baite d' onda min meiguiño
Antes qu' ó sol se levante.

— Ainda dorme, queridiña,
Antr' as ondiñas do mare,
Dorme por que m' acariñes
E por qu' amante me chames,
Que sol' onda tí, meniña,
Pódo contento folgare.

— Xa cantan os paxariños,
Erguete, meu ben, qu' é tarde.

— Deixa que canten, Marica,
Marica deixa que canten...
Si tí sintes que me vaya,
Eu relouco por quedarme.

— Conmigo, meu queridiño,
Mitá dá noite pasaches.

— Mais en tanto ti dormias
Contenteime con mirarte,
Qu' asi sorrind' entre soños
Coidaba qu' eras un anxel,
E non con tanta pureza
O pé d' un anxel velase.

— Asi te quero, meu ben,
Com' un santo dos altares,
Mais fuxe... qu' ó sol dourado
Por riba dos montes saye.

— Irey, mais dame un biquiño
Antes que de tí m' aparte;
Qu' eses labiños de rosa
Inda non sei como saben.

— Con mil amores chó dera,
Mais teño que confesarme,
E moita vergonza fora
Ter un pecado tan grande.

— Pois confesate, Marica,
Que cando casar nos casen,
Non ch' an de valer, meniña,
Nin confesores nin frades.
Adios, cariña de rosa!

— Raparigo, Dios te garde!

 

“Cando penso que te fuches”, de Follas Novas, na voz de María Pose Vila

 

Alejandra Pose Amado (3º ESO B) achéganos a gravación de “Cando penso que te fuches”, de Follas Novas, na voz de súa tía María Pose Vila (49 anos). 

IES Lamas de Abade (Santiago de Compostela) 

#_rdc_25 @aelg @CasadeRosalia 

 

Cando penso que te fuches,
negra sombra que m’ asombras,
ó pé dos meus cabezales
tornas facéndome mofa.
Cando maxino qu’ es ida,
no mesmo sol te m’ amostras,
i eres a estrela que brila,
i eres o vento que zoa.
Si cantan, es ti que cantas;
si choran, es ti que choras;
i es o marmurio do río,
i es a noite i es a aurora.
En todo estás e ti es todo
pra min i en min mesma moras,
nin m’ abandonarás nunca,
sombra que sempre m’ asombras.


 

IV parte do poema “A gaita gallega”, de Cantares gallegos, nas voces de Carla López Fandiño e de súa nai Mónica Fandiño Mosquera

 

Carla López Fandiño (1º BACH B) achéganos a gravación da parte IV do poema “A gaita gallega”, de Cantares gallegos, na súa propia voz e na de súa nai Mónica Fandiño Mosquera (49 anos) 

IES Lamas de Abade (Santiago de Compostela) 

#_rdc_25 @aelg @CasadeRosalia

    IV.

Probe Galicia, non debes
Chamarte nunca española.
Qu' España de ti s' olvida
Cando eres ay! tan hermosa.
Cal si na infamia naceras
Torpe, de ti s' avergonza,
Y á nay qu' un fillo despreça
Nay sin coraçon se noma.
Naide por que te levantes
Ch' alarga á man bondadosa.
Naide os teus prantos enxuga,
Y homilde choras e choras.
Galicia, ti non tés patria,
Ti vives no mundo soya,
Y á prole fecunda tua
S' espalla en errantes hordas,
Mentras trist' e solitaria
Tendida na verde alfombra
O mar esperanzas pides
De Dios á esperanza imploras.
Por eso anqu' en son de festa
Alegre á gaitiña s' oya
Eu podo decirche
Non canta que chora.

 

“Aquel romor de cántigas e risas ...”, de Follas Novas, na voz de Pilar Blanco

 

Lara Vázquez Blanco (3º ESO B) achéganos a gravación de “Aquel romor de cántigas e risas ...”, de Follas Novas, na voz de súa nai Pilar Blanco. 

IES Lamas de Abade (Santiago de Compostela) 

#_rdc_25 @aelg @CasadeRosalia

Aquel romor de cántigas e risas,
Ir, vir, algarear;
Aquel falar de cousas que pasaron
Y outras que pasarán;
Aquela, en fin, vitalidade inquieta
Xuvenil, tanto mal
Me fixo, que lles dixen:
Ivos e non volvás.


Un a un desfilaron silenciosos
Por aquí, por alá,
Tal como as contas dun rosario
Se espallan polo chan.
I o romor dos seus pasos, mentres se iñan,
De tal modo hastra min veu resoar,
Que non máis tristemente
Resoará quisais
No fondo dos sepulcros
O último adiós que un vivo ós mortos dá.
I ó fin soia quedei, pero tan soia
Que hoxe da mosca o inquieto revoar,
Do ratiño o roer terco e constante,
E do lume o chis chas,
Cando da verde pónla
O fresco sugo devorando vai,
Parece que me falan, que os entendo,
Que compaña me fan;
I este meu corazón lles di tembrando:
¡Por Dios...!, ¡Non vos vaiás!

¡Que dóce, máis que triste
Tamén é a soledad!

 

“Fun un domingo...”, de Cantares gallegos, na voz de Pilar Blanco

 

Lara Vázquez Blanco (3º ESO B) achéganos a gravación de “Fun un domingo...”, de Cantares gallegos, na voz de súa nai Pilar Blanco. 

IES Lamas de Abade (Santiago de Compostela) 

#_rdc_25 @aelg @CasadeRosalia 

[Fun un domingo...]


   Fun un domingo,
fun pola tarde,
co sol que baixa
tras dos pinares,
cas nubes brancas
sombra dos ánxeles,
cas palomiñas
que as alas baten
con un batido
manso e suave,
atravesando
vagos celaxes,
mundos estraños
que en raios parten
ricos tesouros
de ouro e diamante.
Pasín os montes,
montes e valles;
pasín llanuras
e soledades;
pasín os regos,
pasín os mares
cos pes enxoitos
e sin cansarme.

   Colléume a noite,
noite brillante
cunha luniña
feita de xaspes,
e fun con ela
camiño adiante,
cas estreliñas
para guiarme,
que aquel camiño
sólo elas saben.

   Dempóis a aurora
co seu sembrante
feito de rosas
veu a alumbrarme,
e vin estonces,
antre a romaxe
de olmos e pinos,
acobexarse
branca casiña
con palomare
donde as pombiñas
entran e saien.
Nela se escoitan
doces cantares,
nela garulan
mozos galantes
cas rapaciñas
de outros lugares.
Todo é contento,
todo é folgare
mentras a pedra
bate que bate,
mole que mole,
dálle que dálle,
con lindo gusto
faille compases.

   Non hai sitiño
que máis me agrade
que aquel muíño
dos castañares,
donde hai meniñas,
donde hai rapaces
que ricamente
saben loitare;
donde rechinan
hasta cansarse
mozos e vellos,
nenos e grandes,
e, anque non queren
que aló me baixe,
sin que o soupera
na casa naide,

fun ó muiño
do meu compadre;
fun polo vento,
vin polo aire.

 

Parabéns a Nerea Rendo Sánchez (3º ESO A) polo 1º premio e a Julia Conde Vázquez (2º ESO A) polo 3º premio no X Certame Literario convocado pola Asociación Cultural Mestre Manuel Gacio de Lestedo (Boqueixón)

(Nas imaxes reproducimos a acta do xurado e unha fotografía da entrega, con todas as premiadas e o alcalde Boqueixón) (Fonte: A. C. Mestre G...